Historisch overzicht van de feiten

In 2023 kan België nog steeds een kind opsluiten dat niet over de juiste papieren beschikt. Een kort overzicht van de feiten:

• 2006: naar aanleiding van de zaak Tabitha wordt België door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld. Bijna tien jaar lang stopte ons land met het opsluiten van kinderen en hun familie in administratieve detentiecentra (gesloten centra).
• Zomer 2018: de huidige Belgische regering keurt een nieuw koninklijk besluit goed dat haar toelaat de veroordeelde praktijk te hervatten. Er wordt een nieuw administratief detentiecentrum opgericht: een speciale vleugel “voor gezinnen” wordt toegevoegd aan Centrum 127bis, bij de luchthaven van Zaventem. De bouw kost de Belgische belastingbetaler bijna 2 miljoen euro, exclusief werkingskosten. Burgers mobiliseren zich: de campagne “ Een kind sluit je niet op. Punt. “wordt gesteund door 48.000 burgers en 325 verenigingen.
• April 2019: na deze mobilisatie en de juridische actie van vijftien verenigingen schorst de Raad van State het koninklijk besluit dat toelaat om gezinnen zonder wettig verblijf met hun kinderen op te sluiten. Onder de bestaande voorwaarden is het dus niet meer mogelijk om kinderen op te sluiten om migratieredenen, al verbiedt de wet dat nog niet formeel. Dit blijft een strijdpunt voor de verschillende organisaties.
• September 2020: de nieuwe Vivaldi-regering schrijft in haar regeerakkoord dat “minderjarigen niet in gesloten centra kunnen worden opgesloten”.
• 9 maart 2023: de Vivaldi-regering bereikt een akkoord over migratie waarin staat dat het verboden wordt om een kind in een gesloten centrum te detineren en dat dit in de wet zal worden opgenomen.

Een engagement dat maar traag tot stand komt

Beloftes zijn één ding. Als ze niet worden gevolgd door actie, zijn ze waardeloos en dienen ze alleen als window dressing. Wij, als mensenrechtenorganisaties, zullen ervoor zorgen dat de regering tegen het einde van deze legislatuur eindelijk haar belofte nakomt en het verbod om een kind op te sluiten zwart op wit in de wet vastlegt.

De enorme impact op de gezondheid van kinderen

Een kind opsluiten heeft ingrijpende en blijvende gevolgen voor zijn of haar gezondheid en ontwikkeling. Dit is bewezen door talloze deskundigen, waaronder de bekende neuropsychiater Boris Cyrulnik, die benadrukt dat “er geen goede manier is om kinderen op te sluiten. Opsluiting is een ernstig trauma.”

Niet te vergeten: de terugkeerhuizen

De wet die binnenkort wellicht aangenomen wordt, heeft betrekking op de detentie van kinderen in administratieve detentiecentra. Momenteel worden kinderen echter nog steeds opgesloten “terughuizen”. Zo zijn er 29 in België. Minder bekend is dat dit ook plaatsen zijn waar gezinnen van hun vrijheid worden beroofd. Hoewel het geen afgesloten plaatsen zijn, is het een vorm van opsluiting. De naam dekt de lading dus niet.

Het kind ondergaat eerst het trauma van een arrestatie. Het wordt afgesneden van zijn omgeving, krijgt te maken met grote vrijheidsbeperkingen en schendingen van zijn recht op onderwijs, vrijetijdsbesteding, enz. en wordt ten slotte bedreigd met uitzetting naar een land dat het misschien niet kent.

De afschaffing van de detentie van kinderen in gesloten centra in de wet verankeren, is een eerste essentiële stap. Een einde maken aan deze onmenselijke praktijk moet echter ook een verbod inhouden op detentie in terugkeerhuizen. Want een migrantenkind is in de eerste plaats een kind, en een kind sluit je niet op. Punt.

(1). Met name Dr. Soorej Puthoopparambil Ph.D – directeur van het samenwerkingscentrum van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan de Universiteit van Uppsala en auteur van een recente WHO-studie over de gezondheidsproblemen in verband met detentie bij migratie.